13.01.2022
Soru: Bugün ebeveyn kavramını konuşacağız. “Ebeveyn nedir, sizin için ebeveyn nedir?”
İhsan: Fedakarlıktır. Mecbur kalınca hem ana hem baba olmaktır. Ben tek ebeveynim. Analık yapmayı da babalık yapmayı da öğrendim.
Tunç: Bir çocuğu belli bir yaşa kadar büyüten, sorumluluğunu alan ya da alanlardır. Belli bir süreye kadar anne/baba ya da onlar gibi evlatlarını koruyanlardır. Kişinin dışardaki algısı ve yetişkin olmamasıyla ilgili tüm süreçleri yürütenlerdir.
Uhri: Aslında bir insanın edindiği ilk kimlik olabilir. Bebekten referansla üretilmiştir. Çocuğun edindiği ilk kimliktir. Aradaki bağlantı, dünyadaki ilk bağlantıya işaret ediyor. Dünya üstünde bebeğin ilk bağlantısı velisi ya da ebeveyniyle kuruluyor.
(My Grandparents My Parents and I – Frida Kahlo)
Ömer: Ebeveyn bebeğe/çocuğa bakım veren kişidir. Korteks nedeniyle insan -evrim nedeniyle- gelişimini geri atıyor ve bakıma muhtaç halde dünyaya geliyor. Bakım ve sevgi veren kişi ebeveyn. Doğumsal ya da kan bağı gerekmiyor. Bakım veren kişilerin, doğumsal bağ olsun/olmasın bakım vermeye devam edebilir. Hayatını törpülemeden eğilimlere kızmadan bu bakımı verirse pek iyi olur.
Ayda: Kişi sayısı aile dinamiğine göre değişen aile elemanlarıdır. Bakımına ait sorumlulukları koruyucu annelik, babalık, LGBTİ+ bireyler dahil olmak üzere kim alıyorsa onlardır.
Ömer: Evdeki eril otorite ya da edilgen dişil enerji gibi kalıplarımız var ne yazık ki… Aile şudur diye üstünde uzlaştığımız bir yapı yok buna rağmen üstüne toplum inşa ettiğimizi iddia ediyoruz.
Tuba: Hayat yeşerten, hayat ortaya çıkartmayı seçendir. Çocuğunu büyütürken, bundan keyif almak lazım. İçini doldurmaya çalışarak yaşıyoruz. Çocukla bağ kurmak ve olduğu gibi kabul etmek gerekiyor.
Hasan: Ebeveynin cinsiyeti, tekilliği, cinsel eğilimi, kan bağı ya da bağsızlığı… Saydıklarınızın ve sayamadıklarımızın hepsi insani ilişkiler, kişisel bakım, destek sağlayan rol modeller olmayı başarıyorsa ebeveyndir. Bazı toplumlarda bu rol hayat boyu sürüyor.
Hakan Kılman: Sağlıklı ilişkiler kurma anlamında çocuğun ilk deneyimlerini kazandığı kişilerdir. Çocuğun sevginin gücünü öğrendiği ve dünyadaki zorlu hazırlayan insanlar olmaları gerekir.
Fatih: Denklem ve denklem bozucu ilkenin çocuğu birlikte yetiştirmesidir. Eril zihin – Sokratik (ödül-ceza) akla dair, Dişil zihin – duygunun yaşanması üzerine her ikisine ihtiyaç vardır. Her ikisinin de müdahil olması gerekir. Çocuk bunlardan sadece biri tarafından yetiştirildiğinde örneğin sadece eril egemen şekilde yetişirse bedenin farkında olmayacaktır, tam tersi olduğunda da sadece bedenine odaklı olacaktır.
Meltem: Doğurmak değil, bakmaktır önemli olan, bakandır.
Ayda: Binayı inşa eden müteahhittir. Deprem olduğunda bina yıkılıyorsa sorumlusu ailedir.
Ebeveyn Nedir?
Kiper: Ebeveyn olmak bence bir tercihtir. Fedakârlıktan bahsetmeyi doğru bulmuyorum. Bu kurumu kutsal da bulmuyorum. Mecburiyet, önemsemek gibi kavramların da durumu tanımlamak da engel olduğunu düşünüyorum. Ömür boyu devam eden sınırları nasıl koyacağımızı çizmediğimiz ebeveynlik müessesi kendi kopyasını yaratmakla mükellef değil mi?
Uhri: Karamazov Kardeşleri hatırlayalım, aile sorgulanamaz. Doğa bizim ebeveynimiz. Her şeyin referansı “kültür”. Ebeveynlik de kültürel bir kavram. Bu kavramın referans değeri ve bağlantısallığı çocuk üstünden kuruluyor. Mülkiyet edinme ilişkileri üstünden de okuma yapmayı unutmamız gerekir.
Hatice: Çocuğa verilmesi gereken tek duygu sevgidir, ebeveyn bunu sağlayandır.
Uhri: Anne babanın çocuğun üstünde mülkiyeti ayrı bir şey ebeveyn olmak başka bir şey mi? Hangi kültürü sahiplendiği ebeveynle ilişkili olmaz.
Kiper: Bir ebeveyn için, çocuk doğal sahipleniştir. Ebeveyn çocuğun sahibidir. Ebeveynlik rolü, doğal akıştan gelen sıradan ve olağan durum. Çocuk için sonradan gelişiyor. Ebeveynlerin, ebeveynliğini kabul etmesi ve kültürel anlamı da mevcut. Bu süreç içinde çatışma var. Çatışma yönetimi konusunda başarılı değiliz.
Ayda: Anne-babalar genelde üreme güdüsü tatmin olsun diye ebeveyn oluyorlar. Anne – baba, çocukla bağ kuruyorsa ebeveyn diyebiliriz. O güçlü bağı hissetmek. Yola devam etmede faydalı oluyor.
Tunç: Şu ana kadar yapılan tanımlarda “Türk aile yapısı” olarak dillendirilen şeye atıf yapıldı. Bu biçim, çocuğa müdahaleye hak görür ve bağımsızlığını ikinci plana iter. Bireyi bağımsızlaştıran Avrupa kültüründe, bireyin kendi kendine ayakta durabilen bir hale gelebilmesi için desteklenmesidir. Desteklenme ile müdahale arasındaki ayrımı anlamak gerekiyor. Bana göre Türk tipi ebeveynlik stilinden çıkmak gerekiyor.
Hasan: Ebeveynler bu kültürde çocuklarının sahibi olmayı seviyor. Çocuk da ait olmaya çalışıyor.
Başak: Çocuklar, ebeveynlerin tatmin aracı olarak nesneleşiyor. Ebeveyn olmak heyecan verici bir şey ve aslında nesnesine sahip olamadığımız bir durum.
Deniz: Ben bu kavram için doğaya baktığımda kurtları gerçek ebeveyn olarak dikkate alırım.
Tuğba: Ebeveyni ben toprak olarak düşünüyorum. Bir fidanın yetiştiği topraktır ebeveyn. Dışarıda yağmur, kar gibi dış etkenler var. Ebeveynin fikirlerini anlatması, paylaşması ve ışık olması lazım.
Ferda: Anne/babalık ile ebeveynin farklı kavramlar olduğunu düşünüyorum. Ebeveynlik, çift olmaktan çıkıp belli bir yaşa kadar çocuğun tasarrufunu sağlamak için yapılan şeydir. Anne-babalık ise ölene kadar devam eder. Ebeveyn kavramı; devlet, yasalar, inanç, okul, hukuki ve sosyal statü ile sınırlı bir kavram. Diğer taraftan çocuğunuz ölse bile anne-babalık devam eder. Ebeveynlik hamiline kesilmiş çek gibi ya da tasarımı oluşturan mimar mühendis gibidir. Çocuğun hamur gibi şekil almasını sağlar. Hayat da fırın gibi, çocuğun pişmesini sağlar.
Uhri: Ortak aklımızla, yüzen kavramlarla açılım yapabiliriz. “Allah analı-babalı büyütsün.” Bu biz de çocuğa mı söyleniyor yoksa çocuk sahibi olana mı? Mülkiyet kavramı üzerinden feodal toplumla, modern toplum arasında fark var. Ebeveyn olmanın akılla açıklanması kolay değil.
Kiper: Ben sonunda şöyle bir noktaya vardım. Çocuğumu çok sevmezsem kötü bir anne ya da baba olurum. Bakımını kötü yaparsam, iyi bir ebeveyn olmam.
