028. Oturum: Etiket Nedir?

22.06.2021

Soru: Etiket nedir? Sizin için etiket nedir?

Ömer: İnsanların tanımladığımız şeyleri, meslek, dış görünüşü, düşüncelerinin doğruluğu, tutarlılığı…

Yunus: Yafta kelimesinden geliyor. Günümüzde kendimizi dinleyebilmek için etiket kelimesi önemli…

Alper: Olumlu ve olumsuz iki anlamı var. Markalar ve etiketlemek olumlu bir fikir vermek. Alışveriş yaparken etiketlere bakıyorum. Etiketlerde bilgilendirici şeyler de oluyor. Test edilen güvenilen taraflarını gösteriyor. Bazen de bakıyorsunuz, ön yargıya kapılıyorsunuz.

Uhri: Etiket kimliktir. Nesne ve insana dair olabilir. İnsanın başkasına gösterdiği görüntüdür kimlik. Matruşka’nın en dış katmanı…

Ahmet: Etiket gerçeğin yerini alan göstergelerdir. Kısa yoldur.

Etiket Nedir?

Ayşe: Öğrenmeyi kolaylaştırır. Detaylar insan beynini yorar. Etiketlediğimizde basitçe öğreniriz.

Etiket Nedir?

Hasan: Etiketler yapıştıranın niteliğine göre objektif ya da sübjektif olabilir. Genelde günlük hayatımızda kurum ve kuruluşların verdiği etiketlerle sorun yaşamıyoruz. Mesela birini tanımlarken kullandığımız sıfatlar da etiket. Birine yardımsever dediğimizde de etiketlemiş oluyoruz. Buradaki sübjektif etiketin derecesi ve niteliği belli değil. Hayvan besler mi, barınak sahibi mi yoksa fikirsel bir süreç mi kastediliyor, belli olması mümkün olmuyor.

Burak: Doğduğumuz anda yapışan etiketi ne yapacağız? (Aileye bağlı)

Alper: Subjektif etiket olmuyor mu o etiket?

Burak: Sanat uzmanlığı diye bir branş var. Objektif mi şimdi o uzmanlıklar?

Ahmet: Semantik bakıyoruz galiba. Uzun bir açıklama yerine yardımsever deyip sembol veriyoruz. Dilin yetersizliğini kısır etiketler de aşmak mümkün değil. Kelimelerin tamamı etiket değil midir? Hakikatin yerini almıyorlar mı?

Uhri: Neden etikete ihtiyaç duyuyoruz peki? Etiketlemenin öğrenilen bir şey olduğunu unutmamız lazım. 1-2 yaş dönemi için ayna efekti ve negatif algı testini birlikte düşünecek olursak etiketleme genel olarak 5 yaşından önce başlamıyor.

Kiper: Soyutlamayı öğrenemeden etiketlemeyi öğrenemiyor muyuz?

Ahmet: Dijital medyada markaları lanse ediyorum. Slogan ve logolardaki etiketler insanları manipüle etmek için araçlardır. (tool) Karşı tarafı etiketlerken de – şu adam böyle, bu kadın şöyle- farkında olmadan kendimizi manipüle ediyoruz.

Hasan: Kendimizle ilgili olunca sanki kendimizi ambalajlıyoruz, karşı tarafla ilgili olunca da sanki kolaylaştırıyoruz.

Kiper: Yani sunmak adına kendimizi ambalajlarken, karşı taraftaki ambalajı kazımayı mı çalışıyoruz?

Alper: Ambalajı kontrol ediyoruz.

Hasan: Fotoğraf çekerken bile dikkat etmiyor muyuz?

Uhri: İnsan elinden geldiği kadarıyla sosyal uyum göstermeye çalışıyor. Etiket biraz da sosyal uyum yeteneğiyle ilgili.

Tuba: Dil yaşamdaki ihtiyaçları karşılamak için var. Etiket Fransızcada kökenli bir sözcük. Biri malın özelliklerini belirten küçük kâğıt anlamına geliyor. Etiket bu bağlamda gerçek anlamdaki özellikler için kullanılırken mecazen kimliğe evrimleşmiş. Bazen somut kelimelere yeni anlamlar kazandırıyoruz. Etiket derken ambalajlamak derken gözümüzün önünde hep somut olaylar canlanıyor. Fotoğraf filtreleri ambalajlar… Başkasının etiketlerine ihtiyacımız var. Kendimizi tanımlamak için de bazen başkalarının etiketlerini kullanıyoruz. Kendi öz benliğimizi sübjektif olarak tanımlarken bile bilmeye anlamlandırmaya ihtiyaç duyuyoruz.

Kiper: Dil ihtiyaçtan ortaya çıkar ve ihtiyaçlarla beraber şekillenir. Türkçede bu kavrama karşılık olarak kullanabileceğimiz kelimelerin tamamını diğer dillerden almışız. Unvan Arapça kökenli, Yafta Farsça kökenli, Etiket Fransızca kökenli… Kelimeyi sonradan ya da kelimenin karşıladıklarını sonradan mı önemsemeye başlamışız ya da tanımlama derdi sonradan mı ortaya çıkmış?

Etiket Nedir?

Günümüzde en yaygın kullanılan “Etiket”…

Ahmet: Pazarlama mesela marketten geliyor kelime kökü olarak. Antik Roma’da mark etmek (işaretlemek) kadar gidiyor kökeni. Etiket de galiba adab-ı muaşeret…

Tuba: Etiketin bir anlamı da toplum içinde davranışlarda izlenecek yol…

Ebrar: Rengini belli etmek, kokusu çıkmak gibi deyimlerimiz var. Belki kelimeye ihtiyaç doğmamış olabilir. Etiket başta yüzeysel bir anlamı karşılamış. Biz de dilde ve gelenekte daha derin anlam yüklemiş söz öbekleri var. Etiketlerin başka bir kolaylığı ise hızlı bir şekilde ağ kurmamızı sağlıyor.

Hasan: Türkülere ve kalıplarına bakın, kilimin kendini anlatan özgün motifleri var. Etiketler gönül derdini anlatmaya da yarıyor.

Alper: Ambalajların içini görmemizi ne sağlıyor?

Ayda: Kalıcı dövmelerimiz etiketlerimiz. Kendi kendimize karar veriyoruz. Yakuza sembolünün enerjik alanında kalıyoruz, ehlileşiyoruz. Etiketlerin öykünme ve özenme tarafı da var. Bir etiket görüp özendiğimizde onu edinmek de istiyoruz.

Ahmet: Her kelimenin her sembolün bir enerji karşılığı var. O enerjiyi çağırıyor ve gönderiyoruz.

Tuba: Mezara götüreceğimiz tek şey dövmelerimiz. Dövmeler de etiketlerimiz.

Ömer: Biz bütün kullanacağımız maddelerde (iş yeri örneği üzerinden konuşuluyor, hastane işleyişine yönelik örnekler veriyor) etiket görmeyi seviyoruz. Etiketler içeriği (muhteviyat) anlatır. Etiketsiz mallar kullanılmaz hatta imha edilir. Gündelik hayatta da önemlidir. Çok sık karşılaşırız işte çamaşır suyunu su gibi içenlerle. Ben dövmelerin etiket yerine gönderme olduğunu işaret bırakma derdi olduğunu düşünüyorum.

Vahdet: İnsanlara karşı atıflarımızın çoğu yapıştırdığımız etiketlerden kaynaklanıyor. Yargı ve önyargıyı da bu etiketlere göre geliştirebiliyoruz.

Gavur Hoca: Lakaplar etiket midir? Genellemeler de etiket midir? Gavur İzmir mesela aşağılama için kullanıma sokulmuş bir etiketlemeyken sahiplenilmesi sonrası payeye dönüşmüştür.

Tuba: Burçlar da etikettir.

Ahmet: Araba tamponuna yapıştırılmış bir balık figürü mezhepsel bir aidiyet ya da tanıdıklık hissi yaratır.